کانه زایی مس پورفیری، دگرسانی، سن سنجی زیرکن به روش U/Pb و پتروژنز سنگ های منطقه دلفارد (شمال باختر جیرفت)

منطقه دلفارد در شمال­ باختر جیرفت قرار دارد. این منطقه بخش شمال­ باختری کمپلکس گرانیتوییدی جبال‌بارز را تشکیل داده و در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر واقع شده است. کمپلکس جبال‌بارز ترکیب سنگ­شناسی گسترده‌ای از دیوریت تا آلکالی‌گرانیت دارد که به‌صورت چند پالس پی‌درپی از فرایند تفریق حاصل شده است. آخرین‌ پالس‌های نفوذی، توده‌های پورفیری‌ هستند که شواهد کانی‌سازی مس پورفیری نشان می‌دهند. یکی از این توده­ها، دلفارد است. منطقه دلفارد از نظر کانه­زایی مس نسبت به سایر مناطق جبال‌بارز با اهمیت­تر است. به‌طوری‌ که در این منطقه 3 توده پورفیری وجود دارند که شواهد کانی‌سازی مس نشان می‌دهند. کانه­های شاخص در این منطقه عبارتند از: کالکوپیریت، پیریت، مالاکیت، آزوریت و مگنتیت. روند دگرسانی در دلفارد با منطقه­بندی لاول و گیلبرت همخوانی دارد و شامل دگرسانی­های سیلیسی، پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپلیتیک است. طبق مطالعات انجام شده دلفارد اولویت خوبی برای اکتشاف و حفاری دارد. متوسط عیار مس در این کانسار حدود 1800 پی‏پی‎ام است. بررسی ژنز سنگ­های بازیک منطقه دلفارد، نشان داد که این سنگ­ها نسبت به NMORB از یک منشأ غنی­تر سرچشمه گرفته­اند. همچنین سنگ­های منطقه دلفارد معرف ماگماتیسم حاصل از Flux melting در جریان فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر پوسته مجاور هستند. به عبارت دیگر، می­توان توالی کالک‌آلکالن سنگ­های منطقه دلفارد را به رژیم تکتونیکی فشارشی نسبت داد که در امتداد زون ارومیه- دختر، به‌صورت افق­های ماگمایی با گسترش و حجم قابل ملاحظه نفوذ و فوران کرده­اند. در نهایت اینکه ژنز سری گرانیتی مورد مطالعه، مشابه با گرانیتوییدهای کالک­آلکالن و ناشی از تفریق مذاب بازالتی منشأ گرفته از گوشته متاسوماتیسم شده، توسط سیالات ناشی از صفحه فرورونده است. بر اساس سن­سنجی به روش U/Pb زیرکن، سن توده گرانیتوییدی دلفارد 3/1 ± 90/15 میلیون سال برآورد شده است. می­توان تصور کرد که در محدوده زمانی کوتاه، تفریق ماگمای مزبور کامل شده و این توده­ نفوذی به‌صورت پی‌درپی با فاصله زمانی بسیار کم نفوذ و در پوسته جایگیری کرده­ است.